Drapanie w gardle

Drapanie w gardle 

 Drapanie w gardle to zespół objawów kojarzony najczęściej z infekcją górnych dróg oddechowych. Często towarzyszy mu ból gardła, kaszel, stany podgorączkowe lub gorączka oraz katar. 

Przyczyną takiego stanu mogą być infekcje wirusowe lub bakteryjne, oraz rzadziej wywoływane przez grzyby lub pierwotniaki. Podczas infekcji namnażające się patogeny powodują uszkodzenie nabłonka dróg oddechowych. Przekrwiona i obrzęknięta błona śluzowa gardła i krtani, a także dysfunkcja rzęsek, obecnych na powierzchni górnego piętra dróg oddechowych, doprowadza do dokuczliwego uczucia swędzenia, drapania i suchości w gardle. Objawy te mogą występować nawet do kilku tygodni po infekcji wirusowej w związku z długą regeneracją nabłonka oddechowego. Przyczyna tych dolegliwości może także lokalizować się w niższych piętrach drogi oddechowej, czyli w krtani, która za pomocą strun głosowych bierze udział w powstawaniu głosu. 

Infekcje bakteryjne 

Najczęściej wywołują je paciorkowce, a objawiają się początkowo drapaniem i suchością, a z upływem czasu – bólem. Infekcje bakteryjne mogą pojawić się po infekcji wirusowej, wskutek osłabienia organizmu przez walkę z wirusami. Błona śluzowa gardła jest wtedy bardziej podatna na wtórne zakażenia bakteryjne. Jeśli pojawi się:

• nalot na migdałkach, 
• powiększone okoliczne węzły chłonne,
• podwyższona temperatura ciała, 

można podejrzewać, że rozwija się angina. Jest to groźna choroba więc należy szybko reagować i nie bagatelizować bólu gardła, tylko udać się do lekarza w celu zastosowania odpowiedniego leczenia. 

Infekcje wywoływane przez grzyby 

Infekcje te występują znacznie rzadziej. Do zakażeń grzybiczych może dochodzić wskutek obniżenia odporności, np. po uprzednio stosowanej antybiotykoterapii, która „wyjaławia” błonę śluzową. Grzyby kolonizujące jamę ustną i gardło mogą się wówczas nadmiernie rozmnażać i wywoływać stan zapalny, objawiający się uczuciem suchości, drapaniem i bólem gardła. 

Infekcje wywoływane przez pierwotniaki 

Są to najrzadziej występujące infekcje jamy ustnej i gardła. Występują najczęściej u osób o znacznie obniżonej odporności. W przebiegu mogą przypominać zakażenia grzybicze, a ich zdiagnozowanie możliwe jest tylko po konsultacji lekarskiej. 

Inne czynniki  

Gardło często jest narażone na działanie różnych drażniących czynników, które mogą powodować dolegliwości bólowe lub ułatwiać rozwój infekcji. Są to np.: 

• palenie papierosów, 
• spożywanie ostro przyprawionych potraw, 

• zbyt suche powietrze w pomieszczeniach zamkniętych, 
• picie zbyt zimnych i zbyt gorących napojów. 

Początkowo drapanie, a następnie ból gardła może być również powiązany z niektórymi przewlekłymi chorobami, lub wadami anatomicznymi w obrębie górnych dróg oddechowych, które jednocześnie mogą zwiększać ryzyko infekcji gardła. Są to dla przykładu: 

• przerost migdałka gardłowego lub migdałków podniebiennych może być przyczyną częstszych angin; 

• zapalenie jamy ustnej w cięższej postaci może współistnieć z zapaleniem gardła; 
• skrzywiona przegroda nosowa może utrudniać prawidłowe oddychanie przez nos i wymusza oddychanie przez usta. Gardło jest wtedy narażone na wysuszenie błony śluzowej, bezpośrednie działanie nieogrzanego powietrza oraz wirusów i bakterii; 
• zmiany chorobowe zatok przynosowych (o różnej etiologii), w przebiegu których dochodzi do spływania wydzieliny po ścianie gardła, co może być przyczyną zakażenia gardła; 
• alergie często wywołują zmiany w obrębie błony śluzowej górnych dróg oddechowych sprzyjając częstszym infekcjom; 
• inne schorzenia, w tym choroby nowotworowe także mogą objawiać się bólem gardła.  

Mniej popularną przyczyną swędzenia i drapania w gardle jest kserostomia (suchość w ustach), do której z kolei prowadzić mogą: 

• choroby autoimmunologiczne – zespół Sjögrena, choroba Gravesa-Basedowa, 
• zapalenie ślinianek przyusznych, 
• nadczynność tarczycy, 

• cukrzyca, 
• choroby nerek, 
• odwodnienie, 
• nowotwory gardła, krtani, ślinianek, 
• przewlekłe stosowanie niektórych leków, np. moczopędnych, obniżających ciśnienie, przeciwdepresyjnych, przeciwhistaminowych. 

Przyczyny drapania w gardle nogą także leżeć po stronie zachowań pacjenta – chodzi o nadmierny wysiłek głosowy. Wszelkie „nadwyrężanie” krtani przez zbyt częste mówienie, śpiewanie lub krzyk, objawia się swędzeniem, drapaniem i suchością w gardle. Najbardziej narażonymi na ten problem, w związku z wykonywanym zawodem, są nauczyciele, śpiewacy, lektorzy, czy też przewodnicy turystyczni. Nadwyrężanie głosu prowadzi do uszkodzenia i podrażnienia błony śluzowej gardła i krtani, z powodu odsłonięcia na ich powierzchni zakończeń nerwowych stając się przyczyną powstawania suchego, męczącego kaszlu, z którym pacjent ma problem, szczególnie w sytuacjach publicznych, co dodatkowo utrudnia mu codzienne funkcjonowanie. 

Ze względu na mnogość przyczyn diagnostyka przewlekłego uczucia suchości i drapania w gardle może być bardzo szeroka. Jeśli ogólnie dostępne metody leczenia tych dolegliwości nie przynoszą poprawy, należy zgłosić się do lekarza, który po wywiadzie oceni zasadność wykonania odpowiedniej diagnostyki, a następnie zleci dodatkowe badania. 

Początkowo warto jednak zacząć od popularnie znanych metod łagodzenia objawów, gdyż podrażnienia gardła najczęściej związane są z infekcją i nadmiernym użyciem głosu, które nie wymagają specjalistycznego leczenia. 

Uszkodzenia nabłonka dróg oddechowych, a co za tym idzie odsłonięcie zakończeń nerwowych, których drażnienie pobudza do kaszlu, kichania, a także powoduje nieprzyjemne dolegliwości, takie jak drapanie w gardle, swędzenie czy suchość w gardle, należy leczyć objawowo. Służą do tego preparaty zawierające w swoim składzie substancje, które zabezpieczają ochronną warstwą komórki nabłonka górnych dróg oddechowych i otulają zakończenia nerwów zmniejszając przez to ich pobudliwość. Takimi właściwościami cechują się wyciągi roślinne z: 

• korzenia prawoślazu,
• dziewanny, 

• babki lancetowatej, 
• porostu islandzkiego. 

Większość z tych ziół ma także działanie przeciwzapalne i antyseptyczne dzięki czemu ograniczają one rozwój infekcji poprzez hamowanie namnażania wirusów i bakterii. Do roślin o takim działaniu należą także – szałwia, werbena, czy pokrzywa. 

Szczególną dbałość o prawidłowe funkcjonowanie gardła i krtani muszą wykazać osoby nadużywające głosu. Dobrze jeśli profilaktycznie stosują leki chroniące nabłonek oddechowy, powlekające go ochronnym filmem. Większość takich substancji dostępnych jest bez recepty w formie pastylek do ssania lub w sprayu i zawiera naturalne składniki. 

dr n. farm. Żaneta Wiśniewska

„Świat Farmacji” – wydanie I 2019 www.aptekamedia.pl 

Skorzystaj z następujących produktów